W dzisiejszych czasach małżonkowie, aby kupić mieszkanie zazwyczaj muszą zaciągnąć w banku kredyt hipoteczny. Nierzadko kredyt taki stanowi zobowiązanie na co najmniej 25 lat. Co jeśli w trakcie trwania umowy o kredyt małżonkowie wystąpią do sądu o rozwód?
Zwykle małżonkom wydaje się, że orzeczenie rozwodowe rozwiąże wszystkie ich problemy, jednak nie bez powodu mówi się, że umowa kredytowa wiąże ludzi mocniej niż małżeńska przysięga. Jeżeli małżonkowie posiadają wspólne małoletnie dzieci oraz wspólny majątek, rozwód najczęściej jest dopiero początkiem do rozpoczęcia nowego etapu życia.
Jeżeli przed wstąpieniem w związek małżeński nie została zawarta małżeńska umowa majątkowa, tzw. intercyza, to z mocy prawa po ślubie małżonków łączy wspólność majątkowa małżeńska, co oznacza, że zgromadzony w trakcie trwania małżeństwa majątek należy wspólnie do obu małżonków, a więc po rozwodzie należy ten majątek podzielić.
Należy pamiętać, że podziałowi podlegają tylko aktywa, czyli zgromadzony przez małżonków majątek. W skład aktywów nie wchodzą zobowiązania – czyli m.in. umowy kredytowe. Sąd zatem nie będzie dzielił zobowiązań, które małżonkowie wspólnie zaciągnęli w trakcie trwania małżeństwa. To znaczy, że mimo rozwodu i podziału wspólnego majątku, dla banku w którym małżonkowie zaciągnęli kredyt hipoteczny, nadal są oni współkredytobiorcami, a tym samym za zaciągnięte zobowiązanie odpowiadają wspólnie, nawet jeżeli mieszkanie kupione za kredyt hipoteczny przypadło po podziale majątku tylko jednemu z byłych małżonków.
Jak rozwiązać kwestię spłaty tego zobowiązania? Jest kilka możliwości, a mianowicie:
- Przejęcie długu przez jednego z kredytobiorców
Aby jeden z małżonków mógł przejąć zobowiązanie, konieczna jest zgoda banku. Ta zależy od sytuacji finansowej kredytobiorcy-przejmującego, a dokładniej od jego zdolności kredytowej. Jeżeli zdolność będzie wystarczająca, bank prawdopodobnie zgodzi się na przejęcie długu przez jednego z małżonków. Zmiana ta wymagać będzie podpisania aneksu do umowy kredytowej. Takie rozwiązanie jest najbardziej korzystne dla tych byłych małżonków, którzy uzgodnili, że jeden z nich otrzyma sfinansowaną z kredytu nieruchomość do całkowitej dyspozycji.
- Wymiana kredytobiorcy
To rozwiązanie dla kredytobiorcy, który samodzielnie nie posiada wystarczającej zdolności kredytowej do przejęcia zobowiązania. Współkredytobiorcą może zostać każdy, kto posiada wystarczające dochody i zostanie pozytywnie zweryfikowany przez bank. Wymiana kredytobiorcy również wymaga aneksu do umowy.
- Wynajem nieruchomości
Jeżeli byli małżonkowie mimo rozwodu pozostają w przyjaznych relacjach, rozwiązanie w postaci wynajmowania wspólnie zakupionej na kredyt nieruchomości może okazać się dobrym rozwiązaniem. Otrzymywane od lokatorów pieniądze mogą przeznaczać na terminowe spłacanie zobowiązania.
- Sprzedaż nieruchomości
To alternatywa dla wynajmu. Pieniądze ze sprzedaży wspólnego mieszkania byli małżonkowie mogą przeznaczyć na spłatę kredytu hipotecznego, pozbywając się tym samym finansowego problemu. Takie rozwiązanie jest najczęściej praktykowane, gdy kredytobiorcy z reguły nie są w stanie porozumieć się w kwestii dalszej spłaty kredytu.
Aplikant radcowski Vanessa Kreft
Okręgowa Izba Radców Prawnych w Gdańsku
Źródła:
– Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025)
– Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz.U. z 2017 r. poz. 819)