Gdy kupowałeś nieruchomość zapewne notariusz zażądał od Ciebie wypisu z rejestru gruntów? Zastanawiałeś się kiedyś, czym jest ten rejestr i jakie informacje zawiera?
Ewidencja gruntów i budynków, nazywana również katastrem nieruchomości, to jednolity dla całego kraju system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizację oraz udostępnianie informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych podmiotach władających lub gospodarujących tymi gruntami, budynkami i lokalami. Rejestr ten jest systematycznie aktualizowany.
Ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące:
1) gruntów – ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas bonitacyjnych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty;
2) budynków – ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych;
3) lokali – ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej.
W ewidencji gruntów i budynków wykazuje się także:
1) właścicieli nieruchomości, a w przypadku gruntów będących własnością państwa lub samorządu terytorialnego – inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części;
2) osoby lub inne podmioty, które władają tymi gruntami na zasadach samoistnego posiadania, dla gruntów, których ze względu na brak księgi wieczystej, zbioru dokumentów albo innych dokumentów nie można ustalić ich właścicieli;
3) miejsce pobytu stałego lub adres siedziby podmiotów, o których mowa w pkt 1;
4) informację o wpisaniu do rejestru zabytków;
5) wartość katastralną nieruchomości;
6) informacje dotyczące umów dzierżawy, jeżeli od wykazania takich informacji w ewidencji gruntów i budynków uzależnione jest nabycie praw wynikających z przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, a także z przepisów o rozwoju obszarów wiejskich.
Rejestr ten, w przeciwieństwie do ksiąg wieczystych, które służą ujawnieniu stanu prawnego nieruchomości, służy przede wszystkim ujawnieniu stanu faktycznego nieruchomości. Ewidencję prowadzą starostowie, a w miastach na prawach powiatu, np. w Gdańsku, Gdyni i Sopocie, Prezydenci Miast wykonując te zadania przy pomocy geodety powiatowego.
Dane zawarte w ewidencji stanowią podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych.
Zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków, należy zgłaszać właściwemu ze względu na położenie nieruchomości staroście w terminie 30 dni. Termin liczony jest od dnia powstania tych zmian. Obowiązek ten nie dotyczy zmian danych objętych ewidencją gruntów i budynków, wynikających z aktów normatywnych, prawomocnych orzeczeń sądowych, decyzji administracyjnych, aktów notarialnych, materiałów zasobu, wpisów w innych rejestrach publicznych oraz dokumentacji architektoniczno-budowlanej przechowywanej przez organy administracji architektoniczno-budowlanej.
To właśnie dane z ewidencji gruntów stanowią podstawę oznaczenia nieruchomości w dziale I księgi wieczystej. W razie niezgodności danych katastru nieruchomości z oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej sąd rejonowy dokonuje – na wniosek właściciela nieruchomości lub wieczystego użytkownika – sprostowania oznaczenia nieruchomości na podstawie danych katastru nieruchomości. Sprostowanie może być dokonane także z urzędu, na skutek bezpośredniego sprawdzenia danych w bazie danych katastru nieruchomości lub zawiadomienia jednostki prowadzącej kataster nieruchomości, do którego dołącza się wypis z operatu katastralnego, a gdy jest to niezbędne – także wyrys z mapy katastralnej lub inny dokument stanowiący podstawę sprostowania oznaczenia nieruchomości.
Ponadto organ prowadzący kataster nieruchomości ma obowiązek nieodpłatnego zapewnienia sądom prowadzącym księgi wieczyste bezpośredni dostęp do bazy danych katastru w celu sprawdzenia oznaczenia nieruchomości.
Aplikant radcowski Agnieszka Andraszak
Okręgowa Izba Radców Prawnych w Gdańsku
Źródła:
– Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2017 r. poz. 2101 ze zm.)
– Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. (Dz.U. z 2017 r., poz. 1007 ze zm.)