Stanowisko Komisji Praw Człowieka Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22.10.2020 r.

Stanowisko Komisji Praw Człowieka Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22.10.2020 r.

 

Stanowisko Komisji Praw Człowieka

Krajowej Rady Radców Prawnych

w sprawie rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22.10.2020 r.

 

W dniu 22.10.2020 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że  art. 4 a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 07.01.1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i dopuszczalności przerywania ciąży, pozwalający na dokonywanie aborcji w sytuacji, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu, są niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.

Komisja Praw Człowieka Krajowej Rady Radców Prawnych stoi na stanowisku, że rozstrzygnięcie to urąga zasadom współczesnego społeczeństwa demokratycznego i państwa prawnego. Komisja ze zdecydowaną dezaprobatą przyjmuje, że Trybunał Konstytucyjny odnosząc wartości konstytucyjne do sytuacji płodu całkowicie zignorował prawa kobiet, w tym prawo do godności i wolności osobistej. W ten sposób potraktował ciężarne kobiety w sposób całkowicie przedmiotowy, odmawiając im podstawowych praw. Konsekwencją takiej decyzji będzie narażenie kobiet na ogromne, traumatyczne cierpienia fizyczne i psychiczne, co samo w sobie należy uznawać za nieludzkie i poniżające traktowanie, wbrew zobowiązaniom Polski wynikającym m.in. z Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz innych wiążących aktów prawa międzynarodowego.

Przedmiotowe rozstrzygnięcie jest tym bardziej dyskusyjne, że zostało wydane przez skład orzekający obejmujący sędziów, których bezstronność i niezależność budzą poważne, uzasadnione wątpliwości. Trudno więc przyjąć, aby ich decyzja była całkowicie samodzielna i niezawisła. Wątpliwa jest również legitymacja formalna części składu do wydawania prawnie wiążących orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Orzeczenie nie było poprzedzone żadną formą publicznej dyskusji, tj. debatą parlamentarną lub społeczną, co przy tak drażliwym zagadnieniu wydaje się absolutnie konieczne. W ocenie Komisji, wykreowanie przez Trybunał nowego przestępstwa, polegającego na dokonaniu aborcji w sytuacji, która uznawana była przez ponad 20 lat za legalną, jest jaskrawo sprzeczne z rolą sądu konstytucyjnego jako negatywnego ustawodawcy. Komisja stoi także na stanowisku, że przesunięcie ciężaru decyzji z parlamentu na Trybunał Konstytucyjny, bez odbycia konsultacji społecznej, zasięgnięcia opinii lekarzy, w czasie szalejącej epidemii COVID-19, jest naruszeniem fundamentów demokratycznego państwa prawnego, co wzbudziło zrozumiały niepokój społeczny.

W trosce o zdrowie i życie kobiet, mając także na względzie prawa dziecka do życia i zdrowia, Komisja Praw Człowieka Krajowej Rady Radców Prawnych wzywa władze publiczne do odejścia od arbitralnych rozwiązań i podjęcie debaty publicznej z udziałem różnych środowisk, a przede wszystkim z udziałem kobiet, których prawa orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego drastycznie i niesprawiedliwie narusza.

Przewodnicząca Komisji Praw Człowieka

Krajowej Rady Radców Prawnych

r.pr. Magdalena Witkowska