Choć wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej stało się faktem już jakiś czas temu, a wraz z końcem 2020 r. zakończył się okres przejściowy, w praktyce wciąż otwartych pozostaje wiele kwestii, które w związku z tym procesem budzą istotne wątpliwości, w tym natury ekonomicznej i prawnej. Jak w tej rzeczywistości powinni odnaleźć się prawnicy? Odpowiedzi szukano podczas zorganizowanej w dniu 26 lutego 2021 r. międzynarodowej konferencji on-line, z udziałem prawników z Wielkiej Brytanii i Polski.
Przede wszystkim podkreślono, że podstawą nowego stanu prawnego jest Umowa o handlu i współpracy pomiędzy Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem, zawarta w ostatnich dniach grudnia 2020 r. i obowiązująca od dnia 1 stycznia 2021 r. W ramach tego rozbudowanego – liczącego ponad 1400 stron – aktu szczególnie istotna dla radców prawnych jest część poświęcona usługom prawnym, w której uregulowano, m.in. kwestię uprawnień do świadczenia usług prawniczych odpowiednio na terytorium UE lub UK, arbitrażu, postępowań pojednawczych czy mediacji.
Poza samą Umową, podczas konferencji szczegółowo omówiono ponadto zasady wzajemnego uznawania prawa do wykonywania zawodu i podnoszenia kwalifikacji oraz różne ścieżki uprawniające do świadczenia usług prawniczych na terenie UK, podkreślając, że kraj ten wciąż pozostaje otwarty na prawników zagranicznych.
W kolejnej części przybliżono nową regulację dotyczącą zasad delegowania i zatrudniania pracowników w UK, przedstawiono schemat punktowego systemu imigracyjnego, poszczególne rodzaje wiz, czy warunki uzyskania statusu osoby osiedlonej lub osoby wstępnie osiedlonej.
Kolejne panele poświęcono zagadnieniom właściwego prawa, jurysdykcji, wzajemnego uznawania orzeczeń i ich egzekucji, w tym z podziałem na prawo karne (m.in. w zakresie ekstradycji) i prawo cywilne, ze szczególnym uwzględnieniem prawa rodzinnego (m.in. rozwodów, dochodzenia alimentów czy kontaktów z dziećmi). Podkreślano, że w kwestiach nieregulowanych Umową o handlu i współpracy sięgać należy do aktów prawa międzynarodowego (w tym zwłaszcza konwencji haskich i z Lugano), przy czym należy pamiętać o zweryfikowaniu, m.in. sygnatariuszy danej konwencji, czy faktu jej ratyfikacji, zgłoszenia zastrzeżeń/wyjątków itd.
W części dotyczącej prawa gospodarczego omówiono zasady prawa pomocy publicznej i prawa konkurencji, w tym z uwzględnieniem zasad przeciwdziałania praktykom monopolowym. W odniesieniu do umów handlowych zawartych z partnerami z UK zalecono przeprowadzenie z klientami ich audytu, zwłaszcza pod kątem: możliwości ich zakończenia (np. warunków wypowiedzenia umowy w przypadku wzrostu kosztów spowodowanych Brexitem, gdyż klauzula siły wyższej może okazać się wystarczająca), ryzyk związanych z czasem obowiązywania umowy (zaleca się stosowanie krótszych okresów wypowiedzenia, dzielenia umowy na poszczególne etapy itp.), klauzul standardowych (prawa właściwego i jurysdykcji), ochrony danych osobowych (UK będzie wkrótce państwem trzecim w myśl przepisów RODO), zasad odpowiedzialności (warto wprowadzać do umów postanowienia ją ograniczające) czy wreszcie konieczności doprecyzowania innych wątpliwości związanych z kontraktem. Dotychczasowe doświadczenie pokazuje, że partnerzy biznesowi z UK z wyrozumiałością odnoszą się do próśb o renegocjację umów w związku z Brexitem, zdając sobie sprawę z problemów jakie dla wszystkich rodzi.
Na koniec doradzono korzystanie z sekcji Q&A dotyczącej Brexitu opublikowanej na stronie Stowarzyszenia Prawników Anglii i Walii (Law Society of England & Wales) oraz zapewniono, że sam Brexit nie zmienił podstawowych zasad współpracy i szacunku – tak wobec prawników z Polski, jak i wobec ich klientów.
Relację sporządził:
Szymon Dejk
radca prawny
Członek Komisji ds. współpracy z zagranicą
