Z Niebieskim Parasolem o Prawie: O czym warto pamiętać w przypadku darowizny między najbliższymi członkami rodziny?

Darowizna jest umową pomiędzy darczyńcą (np. rodzicami) a obdarowanym (np. dzieckiem), której przedmiotem jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Przedmiotem darowizny mogą być zarówno pieniądze, ruchomości, jak np. samochód, a także nieruchomości.

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza. Niezachowanie tej formy, a więc np. podpisanie umowy darowizny bez udziału notariusza albo zawarcie umowy darowizny w formie ustnej, nie powoduje jednak, że umowa jest nieważna. Darowizna bowiem staje się ważna w chwili, gdy przyrzeczone świadczenie zostało spełnione, tj. gdy darczyńca przekaże obdarowanemu obiecaną rzecz. Zasada ta nie znajduje jednak zastosowania w przypadku darowizny nieruchomości. W tym przypadku niezachowanie formy aktu notarialnego umowy darowizny zawsze spowoduje, że będzie ona nieważna.

Przyjęcie darowizny zawsze powoduje powstanie obowiązku podatkowego po stronie obdarowanego. Nie zawsze będzie to jednak równoznaczne z powstaniem zobowiązania do zapłaty konkretnej kwoty pieniężnej tytułem podatku.

W ustawie o podatku od spadków i darowizn przewidziano bowiem możliwość uzyskania  zwolnienia z obowiązku uiszczenia podatku od darowizny pod warunkiem, że została ona dokonana pomiędzy członkami tzw. zerowej grupy podatkowej, którą stanowią członkowie najbliższej rodziny – małżonkowie, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha.

Aby uzyskać zwolnienie z obowiązku uiszczenia podatku, konieczne jest jednak złożenie do urzędu skarbowego zgłoszenia na druku SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy darowizny lub złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego lub w przypadku niezachowania tej formy – od dnia otrzymania przedmiotu darowizny przez obdarowanego. Gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, a wartość darowizn w okresie ostatnich 5 lat przekroczyła próg 9.637 zł, zwolnienie z opodatkowania warunkowane jest dodatkowo udokumentowaniem ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy obdarowanego (ewentualnie na jego rachunek inny niż płatniczy w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym). Co do zasady niespełnienie opisanych warunków powoduje, że od takiej darowizny będzie musiał zostać zapłacony podatek. Nie ma zaś obowiązku zgłaszania darowizny do urzędu skarbowego, gdy suma darowizn w ciągu 5 lat od danego darczyńcy nie przekroczyła kwoty 9.637 zł lub gdy darowizny dokonano w formie aktu notarialnego.

 

aplikant radcowski Patrycja Cydejko
Okręgowa Izba Radców Prawnych w Gdańsku


Źródła:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2017.459 t.j. z dnia 2017.03.02).
Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U.2018.644 t.j. z dnia 2018.03.300).