Regres ubezpieczyciela do sprawcy szkody

Byłeś sprawcą kolizji i posiadasz obowiązkowe ubezpieczenie OC? Możesz spać spokojnie, gdyż z reguły to zakład ubezpieczeń naprawi wyrządzoną przez Ciebie szkodę. Są jednak przypadki, w których zakład ubezpieczeń zwróci się do Ciebie o zwrot wypłaconego odszkodowania. Sprawdź, jak działa tzw. regres ubezpieczeniowy.

Regres jest to roszczenie zwrotne przysługujące zakładowi ubezpieczeń, który w określonych przez prawo wypadkach, po dokonaniu wypłaty odszkodowania na rzecz poszkodowanego nabywa prawo wystąpienia o jego zwrot do sprawcy szkody. W polskim prawie wyróżnić można dwa rodzaje przysługującego ubezpieczycielowi roszczenia regresowego – regres typowy i regres nietypowy.

Regres typowy uregulowany został w art. 828 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Na przykład, jeżeli zalejesz lokal swojego sąsiada, a sąsiad posiada ubezpieczenie swojego mieszkania, ubezpieczyciel wypłaci sąsiadowi stosowne odszkodowanie, a następnie zwróci się do Ciebie z żądaniem zwrotu wypłaconej kwoty (jesteś bowiem osobą odpowiedzialną za szkodę w mieszkaniu sąsiada).

Regres nietypowy to z kolei prawo ubezpieczyciela do zwrócenia się z żądaniem zwrotu wypłaconego odszkodowania do samego ubezpieczającego-sprawcy szkody i został uregulowany w art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. W przepisie tym zostały przewidziane cztery sytuacje uprawniające ubezpieczyciela do dochodzenia zwrotu wypłaconego odszkodowania. Tymi sytuacjami są:

  • wyrządzenie przez kierującego pojazdem szkody umyślne, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii,
  • wejście w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa,
  • nie posiadanie wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa,
  • zbiegnięcie z miejsca zdarzenia.

Wyobraźmy sobie zatem sytuację, że po wypiciu kilku piw wsiadasz za kierownicę. W drodze do domu spowodowałeś kolizję. Właściciel samochodu, który uszkodziłeś zgłosił szkodę z Twojego OC i otrzymał odszkodowanie od Twojego ubezpieczyciela. Nie oznacza to jednak, że uda Ci się uniknąć konsekwencji. Twój ubezpieczyciel zażąda bowiem od Ciebie zwrotu wszystkich wypłaconych pieniędzy – oczywiście, jeśli będzie w stanie udowodnić Twoją winę.

aplikant radcowski Klaudia Jędraszek
Okręgowa Izba Radców Prawnych w Gdańsku


Źródło:
Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz.U. 2018 poz. 473)