W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym znajduje się zapis, że rodzice i ich dziecko mają prawo, a nawet obowiązek utrzymywać ze sobą kontakty. Dotyczy to wszystkich relacji rodzic-dziecko, niezależnie czy rodzice dziecka byli czy są w związku małżeńskim. Istotne jest to, że prawo do kontaktów z dzieckiem jest niezależne od wykonywania władzy rodzicielskiej. Rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej nadal ma prawo do spotkań z dzieckiem, nawet jeśli dziecko zostało umieszczone w placówce opiekuńczo-wychowawczej czy rodzinie zastępczej. Z drugiej strony sąd może ograniczyć albo całkowicie zakazać kontaktów z dzieckiem, jeśli tego wymaga dobro dziecka.
Często jednak, gdy rodzice się rozstają, dziecko mieszka z jednym z nich. W takiej sytuacji może się zdarzyć, że jeden z rodziców będzie utrudniał kontakty z dzieckiem drugiemu rodzicowi. Jeśli rodzice nie będą w stanie się porozumieć i wypracować sposobu utrzymywania kontaktu z dzieckiem, rodzic mający utrudniony kontakt z dzieckiem może złożyć do sądu wniosek o uregulowanie kontaktów z dzieckiem. Sądem, do którego należy złożyć wniosek jest sąd rejonowy miejsca zamieszkania dziecka. Opłata od wniosku wynosi 40 zł.
Co powinno się znaleźć we wniosku? Oprócz określenia sądu i danych naszych i dziecka, bardzo ważny jest szczegółowy opis kontaktów. Oczywiście szczegółowy w granicach rozsądku. Będziemy się spotykać z dzieckiem przez długi czas, nie tylko w ciągu następnego roku od złożenia wniosku. Dlatego trzeba unikać opisu kontaktów konkretnymi datami, a podawać bardziej ogólnie dni, w których chcemy spędzić czas z dzieckiem. Przydatne jest też opisanie sposobu kontaktów – czy będziemy odwiedzać dziecko w jego miejscu zamieszkania czy też odbierać dziecko od drugiego rodzica i zabierać je ze sobą.
Przykładowo: wnoszę o ustalenie kontaktów z dzieckiem w ten sposób, że w pierwszy i trzeci weekend miesiąca będę odbierać dziecko w piątek o 15.00 ze szkoły, a odwozić dziecko do miejsca zamieszkania w niedzielę o godzinie 18.00.
W podobny sposób należy opisać kontakty w czasie świąt, ferii oraz wakacji. Warto zastanowić się czy kontakty mają być mniej czy bardziej ,,elastyczne”, czyli jak szczegółowo musimy i chcemy te kontakty uregulować. Jest to w większość uzależnione od relacji łączących nas z drugim rodzicem. W razie zmiany sytuacji można się zwrócić do sądu z wnioskiem o zmianę kontaktów z dzieckiem.
Na marginesie, prawo do kontaktów z dzieckiem przysługuje także rodzeństwu, dziadkom i powinowatym, którzy sprawowali opiekę nad dzieckiem przez dłuższy czas. Te osoby też mogą złożyć do sądu wniosek o uregulowanie kontaktów z dzieckiem, w którym należy określić jak one mają wyglądać.
Jeśli mimo sądowego uregulowania kontaktów drugi rodzic odmawia nam spotkań z dzieckiem, można do sądu złożyć wniosek o zagrożenie nakazaniem zapłaty, tzw. wniosek o egzekucję kontaktów. Sąd uwzględniając wniosek zagrozi utrudniającemu kontakty rodzicowi nakazaniem zapłaty na rzecz drugiego rodzica określonej sumy pieniężnej za każdorazowe naruszenie obowiązku. Jeśli mimo to rodzic utrudnia kontakty sąd nakaże zapłacić określoną kwotę do rąk drugiego rodzica za każdorazowe utrudnienie kontaktów, które zostały uregulowane sądownie. Opłata od tego wniosku również wynosi 40 zł.
aplikant radcowski Elżbieta Baranowska
Okręgowa Izba Radców Prawnych w Gdańsku
Źródła:
– Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. 2017 r. poz. 682, tj. z dnia 9.03.2017 r. ze zm.
– Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. 2018 r. poz. 155, tj. z dnia 19.01.18 r. ze zm.